بررسی توسعة نامتوازن و تحوّلات آن در نواحی جغرافیایی ایران (مطالعة موردی: استان لرستان)

نابرابری‌های بین­منطقه‌ای و درون­منطقه‌ای، به عنوان مشکلی بزرگ در توسعة منطقه‌ای کشورهای در حال توسعه وجود دارد. این نابرابری‌ها از نتایج سیاست‌های رشد قطبی به شمار می‌آید و این نابرابری‌ها مخالف اصول توسعة پایدار و متوازن و عدالت­محور است. دغدغة اصلی این کشورها، همواره رسیدن به یک توسعة متعادل بوده است. برخلاف سیاست‌های توسعة منطقه‌ای در ایران که بر اساس کاهش شکاف میان توسعة مناطق مختلف و ایجاد تعادل در توسعة منطقه‌ای است، هنوز هم برخی مناطق و نواحی از کمبود خدمات و تسهیلات پایه‌ای رنج می‌برند. هدف این پژوهش سنجش وضعیّت توسعه‌یافتگی و تعیین میزان نابرابری‌های آن در بین نواحی (شهرستان‌های) استان لرستان است. در این پژوهش، برای گردآوری اطّلاعات، از روش کتابخانه‌ای استفاده شده است. در راستای انجام پژوهش، از 40 شاخص در قالب 6 متغیّر (خدمات عمومی شهری و زیربنایی، اجتماعی - جمعیتی، اقتصادی - صنعتی، آموزشی، بهداشتی - درمانی و کشاورزی) بهره گرفته شده است. این پژوهش درصدد بررسی نابرابری‌های توسعه‌ای در طول دورة مورد نظر است و از تکنیک‌های ویکور و ضریب تمرکز و ضریب توزیع برای بررسی نابرابری در استان استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان‌دهندة عدم توزیع هماهنگ امکانات و خدمات در سطح نواحی استان می‌باشد. تصمیمات سیاسی، امکانات محیطی، محورهای توسعه، محدوده‌های صنعتی و شبکه‌های زیر‌بنایی عمده، نقش مؤثّری در سطوح برخورداری شهرستان‌های استان دارند. همچنین روند نابرابری‌ها در طول دوره افزایش داشته است و سیاست‌های تمرکز‌زدایی در استان نتوانسته است موفّق عمل کند. در ادامه نیز با تأکید بر تقویت بخش‌های حاشیه‌ای و توسعه‌نیافتة استان، پیشنهادهایی جهت کاهش عدم تعادل توسعه در استان لرستان ارائه شده است.